Luisteren naar de leerling is zo makkelijk

Ik ben betrokken bij drie mbo teams die met LeerKRACHT aan de slag gegaan zijn.
Een van de instrumenten is een leerlingarena. Afgelopen week ik mocht weer een leerlingarena bijwonen, bij een van de drie mbo teams waar ik bij betrokken ben.
Vandaag was er weer een…dus de vaart zit er goed in.

Wat is een leerling arena?
In een leerling arena worden leerlingen (studenten) in een binnenkring geplaatst en de docenten in een buitenkring. Het wordt ook wel eens het aquarium genoemd.
In deze setting stelt de schoolcoach vragen aan de leerlingen. Alle vragen hebben betrekking op onderwijs en wat leerlingen vinden, goed vinden en anders zouden willen zien.
Een van de strengste eisen aan de arena is dat het een veilige setting is.
Docenten mogen niets zeggen en we hameren ook op het vermijden van non verbale communicatie.
Ook (aan de leerling kant) is het niet toegestaan om bij het beantwoorden van vragen namen van docenten te noemen, ook niet als het heel positief is.

Vragen (op)stellen
Voor er een arena gepland wordt zijn docententeam bezig met het opstellen van vragen die aan de leerlingen gesteld gaan worden.  
Dat is lastig! Vragen stellen waaruit blijkt dat je echt nieuwsgierig bent naar de antwoorden zijn nog lastiger op te stellen. Open vragen (op)stellen is een trouwens ook lastig, want als deze te open (vaag) zijn….krijg je ook vage antwoorden.
Daar gaat best wel tijd aan op.

Waarom eigenlijk?
Er is toch ook een job enquête een leerlingenraad en meer ruimte voor leerlingen om hun mening te geven.
De insteek van de arena betreft enkel en alleen het onderwijs dat de leerling geniet (of ondergaat). Dus facilitaire zaken als het wc papier is op, of de kantine verkoopt geen lekkere broodjes zijn niet aan de orde.
Het team kan met de antwoorden die uit de leerling arena komen, snel slagen maken in hun dagelijkse praktijk en leerlingen hebben er dus direct profijt van.

Spannend?
Nou en of, voor zowel leerlingen als de docenten.
Beiden worden trouwens goed voorbereid. Met de leerlingen bereiden we de vragen voor en geven we ruimte om vooraf vragen toe te voegen of om vragen te verhelderen.
Met docenten doen we een vanuit de weerstand in de leer stand sessie. 
Ik merk vooral dat leerlingen best een beetje onder de indruk zijn als ze een arena instappen. Een goede gespreksleider (en dat zijn de meeste schoolcoaches) maakt dat binnen korte tijd in orde en dan komen mooie gesprekken op gang.
Docenten weten natuurlijk dat sommige antwoorden op hen slaan en het kost dus echt wel moeite om dan niet te gaan schuiven of zuchten.

Opbrengsten?
In de arena’s die ik bijgewoond heb, geven leerlingen altijd aan dat ze het fijn vinden dat er naar hun mening gevraagd wordt. Ze vinden het vooral fijn dat ze kunnen zeggen hoe zij het anders of beter willen. Ook vinden ze het heerlijk dat ze uit mogen praten en geen weerwoord krijgen.
De antwoorden zijn voor docententeams soms een verrassing en ze schrikken soms ook van de antwoorden die leerlingen geven. Vraag leerlingen bijvoorbeeld eens naar hoe zij feedback krijgen op gemaakte opdrachten of ingeleverde verslagen en of leerlingen er iets mee kunnen. Vraag leerlingen naar de ideale les of de ideale schooldag. De antwoorden zijn verrassend en vaak eenvoudig in de les/lesdag aan te passen.
In elk geval merken leerlingen bijna de volgende dag (nou ja…week) dat er iets gebeurt met de antwoorden die zij gegeven hebben.

Daar zou je eigenlijk LeerKRACHT niet voor nodig moeten hebben, ware het niet dat vragen stellen aan leerlingen over onderwijs nog lang geen gemeengoed is. Er vervolgens direct actief mee aan de slag gaan is al helemaal niet de gewoonte.